W Ajurwedzie płodność manifestuje się na najgłębszym poziomie zdrowia. Substancje rozrodcze : nasienie i substancje zawarte w komórce jajowej stanowią tzw. shukra dhatu, które jest końcowym produktem formowania się tkanek ciała. Shukra jest uważana za esencję wszystkich dhatus – tkanek. Zdrowa dieta jest ważnym czynnikiem odpowiedzialnym za płodność. Dieta ajurwedyjska ma na celu zwiększenie naturalnej płodności i pomoc w zajściu w ciążę bez żadnych inwazyjnych metod leczenia niepłodności.
Bezpłodność traktowana jest w ajurwedzie jako zaburzenie spowodowane niedorozwojem organów rozrodczych bądź ich upośledzeniem; może też być spowodowana słabym odżywieniem całego organizmu lub akumulacją nadmiernej ilości płynów i stagnacją krwi w organizmie.
Według ajurwedy bezpłodność występuje, gdy tkanka rozrodcza danej osoby (shukra dhatu) pozostaje pozbawiona pożywienia. Dieta ajurwedyjska do leczenia niepłodności skupia się na rozwoju zdrowej tkanki rozrodczej, gdyż jeśli dieta jest nieodpowiednia leki nic nie pomogą.

Kobiety o konstytucji kapha z samej definicji są najbardziej płodne, a te o konstytucji wata często mają ogromne problemy z zajściem w ciążę. Pitta w zasadzie jak zwykle jest w połowie, ale i ona może utracić swą możliwość prokreacji, gdy pitta wypali i wyjałowi wszystko w organizmie z powodu złej diety.

Produkty budujące shukra dhatu:

– Mleko, ghee, orzechy, nasiona sezamu, daktyle, nasiona dyni, miód, szafran i awokado

– świeże, organiczne owoce i warzywa, produkty pełnoziarniste, białko ze źródeł roślinnych, takich jak fasola i groch, słodkie, soczyste owoce, takie jak mango, brzoskwinie, śliwki i gruszki, szparagi, brokuły, fasola, szpinak, dynia, pomidory i buraki wzmacniają żelazo i promować płodność.

– Suszone owoce i orzechy, takie jak daktyle, figi, rodzynki, migdały i orzechy włoskie.

– Przyprawy takie jak ajwan, kminek (oczyszcza macicę u kobiet i układ moczowo-płciowy u mężczyzn), kurkuma (poprawia interakcję między hormonami i docelowymi tkankami), i czarny kmin, który zwiększa płodność.

– Warzywa korzeniowe, ziarna, rukola, rukiew wodna, cebula, czosnek, szczypiorek poprawiają krążenie i odżywiają krew.

– Nasiona czarnego sezamu są bogate w witaminę E. Składniki znajdujące się w nasionach modulują hormony powodując pozytywne zmiany w organizmie kobiety

– Kolendra, liście curry, neem, święta bazylia (tulasi), agrest indyjski (amla), shatavari, ashvagandha i aloes także przyczyniają się do budowy shukra dhatu

– Ciało powinno być dobrze nawodnione poprzez picie ciepłej wody i herbat trawiennych.

Produkty i stany, które osłabiają shukra dhatu to przede wszystkim:

– przetworzone węglowodany, nadmiar skrobi, antybiotyki, obciążone hormonem mięsa, mleka i produkty puszkowane.

– bogate w tłuszcze trans produkty, takie jak ciasta, ciastka i smażone fast foody

– żywność zawierająca konserwanty i inne substancje chemiczne, takie jak sztuczne słodziki np. napoje bezalkoholowe, guma do żucia, galaretki, wypieki, słodycze, soki owocowe i lody.

– glutaminian sodu i inne tego typu substancje chemiczne

–  typowe przekąski (słone chipsy ziemniaczanych, kabanosy, sosy, dressingi, paluszki itd)

– sztuczne aromaty i barwniki

– alkohol, papierosy, kawa, herbata i inne używki również przyczyniają się do zaostrzenia niedoboru shukra dhatu. 

– niedowaga oraz nadwaga – obydwa stany są nieodpowiednie dla odżywienia tkanki rozrodczej.

Mężczyźni prócz diety i stylu życia powinni przyjmować ashwagandhę, znaną ze swych właściwości poprawiających jakość i sprawność nasienia. W Ajurwedzie ashwagandha jest uznawana za najlepsze zioło, które pomaga w płodności i utrzymaniu testosteronu na dobrym poziomie.

Danie na wzmocnienie płodności: Dal ze świeżym kokosem
Składniki
1 szklanka suchego czarnego grilla (Urad dal)
5 zielonych papryczek chilli lub suchych płatków chili
1 łyżeczka posiekanych liści kolendry (kolendra)
1/2 łyżeczki kurkumy w proszku
1/2 szklanki świeżego startego mięsa kokosowego
sól dla smaku
1 łyżeczka nasion gorczycy
1 łyżeczka nasion kminku
2 posiekane pomidory
2 łyżeczki krowiego ghee
1 średniej wielkości cebula w plasterkach

Wskazówki
1. Umyj i namocz dal w wodzie przez 30 minut.
2. Zmiel tarty kokos z niewielką ilością wody na gładką pastę w blenderze. Odłóż na bok.
3. Podsmaż pokrojoną cebulę na złoty kolor. Usuń i odłóż na bok.
4. Ugotuj dal wystarczającą ilością wody, aż stanie się miękka.
5. Dodaj papryczki chilli, kurkumę, pomidory i sól. Gotuj przez 3 minuty.
6. Po ugotowaniu pomidorów dodaj pastę kokosową. Dokładnie wymieszać. Gotuj przez kolejną minutę, a następnie usuń z ognia.
8. Podgrzej ghee na patelni. Dodaj nasiona gorczycy. Gdy nasiona gorczycy trzeszczą, dodaj nasiona kminku. Smażyć przez kilka sekund dłużej nad niskim płomieniem. Wlej mieszaninę na dal.
10. Podawaj na gorąco przyozdobione cebulą i posiekanymi liśćmi kolendry.
(źródło: https://www.theayurvedaexperience.com/blog/ayurvedic-diet-for-infertility/)

Referencje odnośnie ashwagandhy:
Aadrash Nighantu, vol. 2, page no. 135,137, by Shri Bapalal Vaidya, Chaukhmbha Bharti Academy, 2016.
Aadrash Nighantu,vol. 2, page no. 136, by Shri Bapalal Vaidya, Chaukhmbha Bharti Academy, 2016.