Dieta a nowotwory

Dietozależne przyczyny powstawania nowotworów

• DIETA ZBYT OBFITA W CUKRY!
• Zbyt duża ilość kalorii, a zwłaszcza kalorii pochodzących z tłuszczu
• Zbyt mała ilość błonnika pokarmowego, warzyw zapewniających fitozwiązki
• Niezachowana odpowiednia proporcja między prozapalnymi kwasami omega-6 a przeciwzapalnymi kwasami omega-3
• Niska różnorodność diety a co za tym idzie niskie spożycie witamin i minerałów oraz mała ich przyswajalność względem sporej ilości sodu
• Zanieczyszczenie żywności toksynami, metalami ciężkimi, substancjami chemicznymi, barwnikami, syntetycznymi formami związków chemicznych występujących naturalnie
• Nieprawidłowe przygotowanie i przechowywanie żywności
• Nadmierne spożywanie alkoholu

Mimo że chemoprewencja polega przede wszystkim na odwracaniu wczesnych zmian przedrakowych, a nie na hamowaniu wzrostu zaawansowanego nowotworu, należy włączyć do diety również warzywa i zioła, które zawierają korzystne substancje obniżające ryzyko powtórnego zachorowania oraz ułatwiające walkę z oksydacją.

Takie właściwości mają między innymi:

• warzywa kapustne (brukselka, kalafior, brokuły, kapusta czerwona, biała, rzepa, gorczyca – zawierają glukozynolaty),
• zielona herbata (zawiera polifenole),
• siemię lniane (lignany),
• warzywa zawierające karotenoidy (marchew, dynia, papryka, szpinak itd.),
• pomidory (zawierają likopen),
• orzechy brazylijskie,
• słonecznik,
• soczewica,
• grzyby (zawierają selen).

O co chodzi z tym cukrem?

• Dieta bogata w cukry, szczególnie w postaci cukrów prostych i przetworzonych, jest silnie związana z nadmiernym przyrostem masy ciała i otyłością => Otyłość jest uznawana za czynnik ryzyka wielu rodzajów nowotworów, a tkanka tłuszczowa (zwłaszcza brzuszna) produkuje hormony i czynniki wzrostu, które mogą promować wzrost komórek nowotworowych.
• Spożywanie dużych ilości cukrów prostych prowadzi do gwałtownych wzrostów poziomu glukozy we krwi, czyli zwiększonej produkcji insuliny => przewlekłe wysokie poziomy insuliny prowadzą do insulinooporności => Insulina i insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF-1) mają właściwości promujące wzrost komórek, w tym komórek nowotworowych. Koniec i kropka.
• Niektóre komórki nowotworowe preferencyjnie metabolizują glukozę w procesie glikolizy, nawet w obecności wystarczającej ilości tlenu (nazywa się to efekt Warburga). Wysoki poziom glukozy po prostu wspiera wzrost i proliferację komórek nowotworowych.
• Dieta bogata w cukry prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych. Stany zapalne, o czym była mowa wcześniej i nadmierny stres oksydacyjny prowadzą do uszkodzeń DNA i promują środowisko sprzyjające wzrostowi komórek nowotworowych.
• Dieta bogata w cukry zaburza równowagę mikrobiomu jelitowego. A zaburzony mikrobiom to różne choroby, zwłaszcza przewlekłe, nowotwór jest tylko jedną z nich.

Substancje pochodzenia roślinnego o działaniu chemoprewencyjnym

– Glukozynolaty – grupa związków organicznych występujących naturalnie w roślinach kapustnych (Brassicaceae), takich jak brokuły, kapusta, brukselka, kalafior, rzeżucha, rzepa. Po roztarciu rośliny, na przykład podczas jej przecierania, enzymy roślinne hydrolizują glukozynolaty do różnych produktów, w tym izotiocyjanianów, izotiocyjanatów i indoli. Substancje te wykazują działanie przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne oraz przeciwbakteryjne. Głównie Indolo-3-karabinol.

– Sulforafan – związek fitochemiczny z grupy izotiocyjanianów, który występuje naturalnie w roślinach z rodziny krzyżowych, takich jak brokuły, kalafior, kapusta. Sulforafan stymuluje produkcję enzymów detoksyfikacyjnych, które pomagają w eliminacji toksyn i związków rakotwórczych z organizmu. Sulforafan wykazuje zdolność do redukcji stanów zapalnych poprzez hamowanie działania czynników prozapalnych, jest też silnym przeciwutleniaczem.

– Kurkumina – jest zdolna do hamowania proliferacji i indukcji apoptozy prawie wszystkich typów komórek nowotworowych; są również badania nad znacznym uwrażliwieniem komórek nowotworowych przez tę substancję na chemio i radioterapię.

– Resweratrol – związek fenolowy, który występuje naturalnie w niektórych roślinach, takich jak winogrona, jagody oraz w czerwonym winie. Resweratrol wykazuje zdolność do hamowania wzrostu komórek nowotworowych oraz indukcji ich apoptozy; hamuje też procesy zapalne poprzez modulację aktywności czynników prozapalnych i enzymów zaangażowanych w reakcje zapalne; jest silnym przeciwutleniaczem.

– Gingerol – główny składnik bioaktywny zawarty w imbirze. Imbir znacznie redukuje mdłości i wymioty po spożyciu preparatów chemioterapeutycznych. Gingerol wykazuje silne działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie różnych szlaków sygnalizacyjnych i czynników prozapalnych, które są związane z rozwojem i postępem nowotworów. Badania laboratoryjne sugerują, że gingerol może hamować wzrost komórek nowotworowych poprzez indukcję apoptozy oraz blokowanie proliferacji komórek nowotworowych; jest silnym antyutleniaczem; ogranicza również angiogenezę potrzebną do zasilania komórek nowotworowych.

– Siarczek diallilu – związek chemiczny z grupy siarkoorganicznych związków alkilowych, który występuje naturalnie w niektórych roślinach i warzywach, takich jak czosnek, cebula czy szalotka. Siarczek dialilu wykazuje działanie antykancerogenne poprzez kilka mechanizmów: może zmniejszać ryzyko wystąpienia nowotworów poprzez zapobieganie uszkodzeniom DNA, redukcję procesów zapalnych oraz poprzez indukcję procesów apoptozy w komórkach nowotworowych; jest też silnym antyutleniaczem.

– Kwas chlorogenowy – związek fenolowy, który występuje naturalnie np. w kawie, jabłkach, jagodach, artykuły zbożowe oraz ziołach – silny przeciwutleniacz.

– Galusan epigallokatechiny (EGCG) – jest to polifenol znajdujący się głównie w liściach herbaty, szczególnie zielonej herbaty. Silnie antyoksydacyjny, działanie przeciwnowotworowe i wspomagające pracę serca; pomaga w redukcji poziomu cukru we krwi.

– Antocyjany – Antocyjany i ich źródła w postaci ciemnych borówek, jagód, jeżyn, winogron, czerwonej cebuli i innych ciemnych warzyw i owoców mają właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Podczas chemioterapii, która może zwiększać produkcję wolnych rodników, antocyjany mogą pomóc w ochronie zdrowych komórek przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Antocyjany mogą hamować angiogenezę, czyli proces tworzenia nowych naczyń krwionośnych, który jest niezbędny dla wzrostu i rozprzestrzeniania się nowotworów oraz mogą indukować apoptozę (programowaną śmierć komórek) w komórkach nowotworowych tym samym wzmacniać działanie chemioterapii.

– Genisteina – naturalny związek roślinny z grupy izoflawonoidów, który występuje głównie w soi oraz innych roślinach strączkowych; genisteina jest fitoestrogenem, co oznacza, że może wykazywać podobne działanie do estrogenów w organizmie ludzkim. Badania laboratoryjne sugerują, że genisteina może hamować wzrost komórek nowotworowych, indukować ich apoptozę oraz hamować angiogenezę a z pewnością ma silnie antyoksydacyjne działanie.

–  Apigenina, kwercetyna, wogonina – flawonoidy o działaniu przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym, przeciwnowotworowym.

– Likopen, luteina, β-karoten – karotenoidy antyoksydacyjne

– Kwas gamma-linolenowy –  badania sugerują , że GLA może zwiększać skuteczność niektórych leków chemioterapeutycznych, co może prowadzić do bardziej efektywnego niszczenia komórek nowotworowych. Dodatkowo kwas ten ma działanie przeciwzapalne, może pomagać w ochronie zdrowych komórek przed uszkodzeniami wywołanymi przez chemioterapię oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego (np. olej z wiesiołka, olej z czarnej porzeczki).

Do użycia ,,na co dzień”

Zielona herbata: Camelia sinensis

Surowiec: Liście i pąki Camellia sinensis.

Substancje czynne: katechiny (galusan epigallokatechiny), kofeina – w mniejszych ilościach niż kawa, ale wystarczająca, by działać pobudzająco.

Rasa: gorzka

Energia: wychładzająca

Wpływ na dosze: balansujący wszystkie dosze

Dhatu: Rasa, Rakta

Działanie: antyoksydacyjne, przeciwzapalne, detoksykacyjne, stymulujące, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.

Wskazania: wysoki cholesterol, problemy skórne, osłabiona odporność, otyłość, słaby metabolizm

Przeciwwskazania: wrażliwość na kofeinę, ze względu na działanie stymulujące, nie zaleca się picia wieczorem.

Dzieci: Umiarkowane spożycie

Forma podania:

• Napar z liści: Parzyć przez kilka minut.
• Ekstrakty: W suplementach diety.

Interakcje: może wpływać na działanie leków przeciwzakrzepowych

Synergia: cytryna oprawia biodostępność katechin.

Zielona herbata zawiera duże ilości polifenoli, zwłaszcza katechin, które wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, mają zdolność hamowania proliferacji komórek nowotworowych poprzez regulację procesów metabolicznych i sygnałowych (EGCG może wpływać na szlaki sygnałowe w komórkach nowotworowych, które kontrolują ich wzrost i proliferację). EGCG jest zdolny do indukowania programowanej śmierci komórkowej i  hamuje proces angiogenezy. Polifenole z zielonej herbaty wspierają działanie układu odpornościowego poprzez aktywację komórek odpornościowych: limfocytów T i komórek NK (natural killers).

Ale uwaga! Nie stosuj zielonej herbaty na czczo – garbniki wywołują nudności i wymioty (chyba, że tak jak ja chcesz pozbyć się niestrawionej kolacji raz na czas:):):)

Natka pietruszki

Surowce: Liście i łodygi natki pietruszki.

Substancje czynne: olejek eteryczny (zawierający myristycynę, apiol, limonen), witaminy (A, C, K), minerały (żelazo, wapń), flawonoidy, antocyjany. Duża zawartość apigeniny.

Rasa: ostry, gorzki

Energia: rozgrzewająca

Wpływ na dosze: dobra dla vaty i kaphy, w nadmiarze może być niekorzystna dla pitty

Dhatu: Rasa, Rakta, Mamsa

Działanie: moczopędne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwutleniające, wzmacniające, przeciwnowotworowe, wspomagające trawienie, regulujące cykl menstruacyjny

Wskazania: Zatrucia pokarmowe, infekcje dróg moczowych, choroby przewodu pokarmowego, obrzęki, kamica nerkowa, stany zapalne jamy ustnej, wspomaganie układu odpornościowego

Przeciwwskazania: Wysoka dawka może powodować reakcje alergiczne u niektórych osób, szczególnie na skórę

Dzieci: można stosować

Interakcje: teoretyczne z lekami przeciwnowotworowymi i przeciwzakrzepowymi

Główne mechanizmy, poprzez które natka pietruszki może wpływać na zapobieganie i zwalczanie nowotworów:

1. Apigenina: 

To jeden z głównych flawonoidów występujących w natce pietruszki. Apigenina wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Badania sugerują, że apigenina może hamować wzrost komórek nowotworowych poprzez indukowanie apoptozy, hamowanie angiogenezy oraz poprzez zakłócanie szlaków sygnalizacyjnych w komórkach nowotworowych. Natka ma bardzo duży potencjał jeśli chodzi o zawartość apigeniny:)

2. Chlorofil:

Natka pietruszki jest bogata w chlorofil, który może wiązać się z niektórymi substancjami rakotwórczymi w organizmie, takim jak np. aflatoksyny, i neutralizować ich działanie. Chlorofil pomaga również w detoksykacji organizmu i wspomaga układ odpornościowy.

3. Przeciwutleniacze:

Pietruszka zawiera witaminę C, witaminę A (w postaci beta-karotenu) oraz inne przeciwutleniacze, które mogą chronić komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

4. Kwas foliowy:

Kwas foliowy, który jest obecny w natce pietruszki, odgrywa ważną rolę w syntezie i naprawie DNA. Prawidłowe funkcjonowanie tych procesów jest kluczowe dla zapobiegania mutacjom, które mogą prowadzić do powstawania komórek nowotworowych.

5. Właściwości przeciwzapalne
6. Modulacja enzymów detoksykacyjnych:

Związki zawarte w natce pietruszki mogą wspierać aktywność enzymów detoksykacyjnych  (glutation S-transferaza), które pomagają neutralizować potencjalnie rakotwórcze substancje chemiczne przed ich uszkodzeniem DNA.

Sok z granatu: punica granatum

Surowiec: sok z granatu

Substancje czynne: polifenole (m.in. kwas elagowy, kwas galusowy, antocyjany, taniny – działanie przeciwutleniające, hamujące proliferację komórek nowotworowych, indukujące apoptozę), witamina C, witamina K, kwas punicowy (hamuje angiogenezę), flawonoidy

Rasa: słodki, cierpki

Energia: wychładzająca

Wpływ na dosze: redukuje pittę i kaphę, może zwiększać vatę w nadmiarze

Dhatu: Rasa,  Rakta,  Mamsa, Meda, Śukra

Działanie: przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi), przeciwdrobnoustrojowe, wzmacniające układ odpornościowy

Wskazania: choroby sercowo-naczyniowe (miażdżyca, nadciśnienie), stany zapalne, nowotwory (wspomagająco w profilaktyce i terapii), cukrzyca (poprawa wrażliwości na insulinę), problemy z trawieniem, infekcje bakteryjne i wirusowe, problemy z erekcją, zmęczenie i osłabienie układu odpornościowego

Przeciwwskazania: Niskie ciśnienie krwi, nadmierne spożycie może powodować problemy żołądkowe

Dzieci: bezpieczne

Forma podania: 100-200 ml dziennie soku

Interakcje: leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna), leki obniżające ciśnienie krwi, inhibitory ACE (leki stosowane w leczeniu nadciśnienia)

Nośnik: woda, inne soki owocowe

Synergia: zioła przeciwzapalne (np. kurkuma, imbir), zioła przeciwnowotworowe (np. zielona herbata, grzyby reishi), adaptogeny (np. ashwagandha, żeń-szeń)

Główne mechanizmy działania przeciwnowotworowego:

Sok z granatu wykazuje potencjalne właściwości przeciwnowotworowe dzięki zawartości silnych przeciwutleniaczy, takich jak punikalaginy i kwas elagowy, które mogą chronić komórki przed uszkodzeniami, indukować apoptozę komórek nowotworowych, hamować ich proliferację i angiogenezę, a także działać przeciwzapalnie;  może wpływać na ekspresję genów związanych z rozwojem nowotworów -> modulować aktywność genów odpowiedzialnych za cykl komórkowy, apoptozę, a także mechanizmy naprawy DNA; w przypadku nowotworów hormonozależnych, takich jak rak piersi, sok z granatu może wpływać na metabolizm estrogenu.  Badania sugerują, że składniki soku z granatu mogą działać jako inhibitory aromatazy, enzymu odpowiedzialnego za syntezę estrogenu -> pomaga w zmniejszeniu ryzyka rozwoju raka piersi.